Sekundarna arterijska hipertenzija

Arterijsku hipertenziju možemo klasificirati prema:

1. vrijednostima krvnog tlaka,

2. prema prisutnosti oštećenja ciljnih organa:

a) nema znakova oštećenja ciljnih organa,

b) dokazana prisutnost barem jednog od navedenih znakova oštećenja (hipertrofija lijeve klijetke, proteinurija, povišene vrijednosti kreatinina, sužene retinalne arterije, dokazana prisutnost aterosklerotskih plakova),

c) simptomi i klinički znakovi kao posljedica oštećenja organa (angina pektoris, infarkt miokarda, zatajivanje srca, tranzitorna ishemijska ataka, apopleksija, zatajivanje funkcije bubrega, edem papile, periferna okluzivna bolest, disecirajuća aneurizma,...),

3. prema etiologiji na primarnu i sekundarnu.

Većina bolesnika boluje od esencijalne ili primarne arterijske hipertenzije uz postotak od 89 pa sve do 96 %.

Neki od češćih uzroka sekundarne arterijske hipertenzije su: bubrežna bolest, feokromocitom, koarktacija aorte, renovaskularna hipertenzija, Cushingov sindrom, primarni hiperaldosteronizam, oralni kontraceptivi, hiperparatireoidizam, bolesti štitnjače, sindrom apneje u snu.

S obzirom na mali postotak bolesnika koji boluju od sekundarne arterijske hipertenzije potrebno je na istu misliti, pogotovo kod onih s negativnom obiteljskom anamnezom, kod ranog (<20 g.) ili kasnog (>50 g.) nastupa bolesti, kod rezistentne hipertenzije s hipokalijemiju, kod refraktorne hipertenzije uz oštećenje ciljnih organa, kod pogoršanja bubrežne funkcije na inhibitore angiotenzin konvertirajućeg enzima (ACEI), kod oscilatorne arterijske hipertenzije praćene tahikardijom i bljedilom. 

Primarni hiperaldosteronizam – prikaz slučaja

Bolesnik, rođen 1956. godine primljen je u bolnicu zbog upale pluća lijevo uz zadovoljavajući klinički odgovor na antibiotsku terapiju. U laboratorijskim nalazima za vrijeme hospitalizacije i ambulantno prate se niže vrijednosti kalija (K 2.7-2.9 mmol/L) uz povišene vrijednosti krvnog tlaka unatoč trojnoj antihipertenzivnoj terapiji (ACE inhibitori, blokator kalcijskih kanala te diuretik).

S obzirom na navedeno posumnja se na sekundarnu arterijsku hipertenziju, odnosno primarni hiperaldosteronizam te pristupi dijagnostičkoj obradi.

Kao metoda probira uzme se aldosteron/renin omjer uz prethodno zadovoljene uvjete prije izvođenja testa (nadoknađen kalij, 4 tjedna ranije iz terapije izostavljen diuretik, a 2 tjedna ranije i ACEI te blokator kalcijskih kanala).

Laboratorijski nalaz aldosteron/renin omjera: 60 ng/dl ng/ml/h uz povišenu vrijednost aldosterona u plazmi (22 ng/dl).

Unatoč pozitivnom aldosteron/renin omjeru za potvrdu bolesti bilo je potrebno učiniti jedan od potvrdnih testova za gore navedenu dijagnozu.

Učini se potvrdni test infuzijom 0.9% NaCl-a kroz 4 sata nakon kojega ne dođe do supresije lučenja aldosterona što se normalno događa (aldosteron 12 ng/dl).

Nakon potvrde autonomne hipersekrecije aldosterona učinjena je daljnja potrebna dijagnostička obrada za razlikovanje pojedinih entiteta bolesti.

MSCT nadbubrežnih žlijezda ukaže na obostrano zadebljanje nadbubrežnih žlijezda, vjerojatno bilateralni mikroadenom.

S obzirom na bilateralan nalaz te poštivajući želju bolesnika o nekirurškom liječenju bolesti nije se pristupilo kateterizaciji adrenalnih vena.

U terapiju je uveden spironolakton u dozi od 25 mg, a potom doza podignuta na 50 mg uz brzu korekciju kalija i dobar antihipertenzivni učinak.

Literatura

1. Conn JW. Primary aldosteronism, a new clinical syndrome. J Lab Clin Med 1955;45(1):3-17.
2. Kuzmanić D, Laganović M, Kos Jelena, Primarni aldosteronizam – novi pogled. Medix 2010;115-119.
3. Young WF. Primary aldosteronism: renaissance of a syndrome. Clin Endocrinol (Oxf) 2007;66(5):607-18.
4. Jelaković B, Duraković Z Arterijska hipertenija i hipotenzija, Interna medicina Vrhovac B i sur. 2008:550-564.
5. MacMahon S, Peto R, Culter J, Rollins R, Sorlie P, Neaton J, Abott R, Godwin J, Dyer A, Stamler J 1990 Blood pressure, stroke and coronary heart disease, Lancet 335: 765-774.
6. Setaro JF, Black HR 1992 Refractory hypertension. Current Concepts 327: 543-548